Handboek Infant mental Health

De zorg voor het welzijn van zeer jonge kinderen en hun ouders is binnen de geestelijke gezondheidszorg een vakgebied in opkomst, en er is dan ook dringende behoefte aan gedegen informatie voor professionals. Het eerste Nederlandstalige handboek op het gebied van de Infant Mental Health (IMH) voorziet daarin. Het Handboek Infant Mental Health presenteert een nieuwe visie op de problematiek in de vroege kinderleeftijd en biedt een integrale benadering waarin de ouder-kindrelatie centraal staat. Dit handboek is primair geschreven voor kinder- en jeugdpsychiaters, kinderartsen, IMH-specialisten, GZ-psychologen, klinisch psychologen en psychotherapeuten. Het biedt ook een schat aan informatie voor (ortho)pedagogen, agogen, psychologen, gedragswetenschappers, consultatiebureau- en huisartsen, verpleegkundigen, verloskundigen en JGZ-specialisten. “ Dit boek geeft een overzicht door vooraanstaande en zeer ervaren onderzoekers en clinici van het beste wat Nederland en Vlaanderen op dit moment te bieden hebben. Met deze bundel bewijzen de auteurs dat zij in Nederland en Vlaanderen op internationaal niveau kunnen meespreken. ” - Gaston Cluckers, emeritus hoogleraar klinische ontwikkelingspsychologie en kinderpsychotherapie Katholieke Universiteit Leuven Inhoud Voorwoord IX Bert Derkx, Catherine Pannevis, Marja Rexwinkel & Marcel Schmeets Inleiding XII Bert Derkx, Catherine Pannevis, Marja Rexwinkel & Marcel Schmeets Deel 1 De context van de ouder-kindbehandeling: de Infant Mental Health 1 Hoofdstuk 1.1 Geschiedenis van het babyonderzoek in de westerse samenleving: visie op baby’s en de ouder-kindrelatie door de tijd heen 3 Sylvia Nossent Hoofdstuk 1.2 De Infant Mental Health-visie 21 Marja Rexwinkel, Bert Derkx, Catherine Pannevis & Marcel Schmeets Deel 2 Ontwikkeling van het jonge kind 31 Hoofdstuk 2.1 De neurobiologie van de vroege ontwikkeling 33 Marcel Schmeets Hoofdstuk 2.2 Somatiek en psyche: een ondeelbare eenheid 46 Bert Derkx Hoofdstuk 2.3 Affectregulatie 55 Marja Rexwinkel & Frans Stortelder Hoofdstuk 2.4 Bruggen bouwen 67 Marja Rexwinkel, Annelies Verheugt-Pleiter & Marcel Schmeets Hoofdstuk 2.5 Vroege kenmerken van neuropsychiatrische stoornissen op de kinderleeftijd: autisme spectrum stoornissen 90 Emma van Daalen Deel 3 Ouder-kindrelatie 99 Hoofdstuk 3.1 Prenataal verworven kwetsbaarheid 101 Bea R.H. Van den Bergh Hoofdstuk 3.2 Moeder en vader worden 119 Nicole Vliegen & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 3.3 En de vader dan...? 136 Willem Heuves, Marcel Schmeets & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 3.4 Intergenerationele overdracht van psychopathologie 146 Mijke Lambregtse-van den Berg Hoofdstuk 3.5 Een moeilijke start voor moeder en kind 155 Nicole Vliegen, Sara Casalin & Patrick Luyten Hoofdstuk 3.6 De vroege moeder-kindrelatie bij moeders met borderline-problematiek 169 Marijs Lenaerts Hoofdstuk 3.7 Jonge moeders, inventarisatie van kansen en risico’s 181 Ineke Reekers & Fernanda Sampaio de Carvalho Hoofdstuk 3.8 Premature geboorte, prematuur ouderschap 192 Kris Breesch & Nicole Vliegen Deel 4 Procesdiagnostiek 203 Hoofdstuk 4.1 Rondom de baby 205 Nicole Vliegen, Sara Casalin & Kris Breesch Hoofdstuk 4.2 Diagnostiek bij baby’s en peuters 213 Jolien Zevalkink & Annelies Verheugt-Pleiter Hoofdstuk 4.3 Observatie van de kwaliteit van de ouder-kindinteractie 223 Hedwig van Bakel Hoofdstuk 4.4 DC: 0-3R 237 Guy Couturier Hoofdstuk 4.5 Het ontwikkelingsmodel van Greenspan 249 Guy Couturier Hoofdstuk 4.6 Classificatie en diagnostiek van voedingsproblemen 263 Bert Derkx Deel 5 Ouder-kindbehandeling 273 Hoofdstuk 5.1 Babyobservatie 275 Ann Verhaert Hoofdstuk 5.2 Kader en setting van de ouder-kindbehandeling 283 Fernanda Sampaio de Carvalho, Marja Rexwinkel & Catrien Spaans Hoofdstuk 5.3 Spoken en engelen in de kinderkamer van gezinnen uit nieuwe migratiestromen 291 Patrick Meurs Hoofdstuk 5.4 Infant Mental Health: de competentie van de behandelaar 301 Marja Rexwinkel & Fernanda Sampaio de Carvalho Hoofdstuk 5.5 Algemene en specifieke aspecten van ouder-kindbehandeling 314 Marja Rexwinkel & Nicole Vliegen Hoofdstuk 5.6 Psychoanalytische consultatie aan ouders van-0-4-jarigen 339 Marja Rexwinkel Hoofdstuk 5.7 Ouder-kindbehandeling en voortplantingstechnologie 351 Marja Rexwinkel Hoofdstuk 5.8 Baby in beeld 360 Catherine Pannevis Hoofdstuk 5.9 Baby’s en peuters met een voedingsprobleem; geen probleem voor het kind alleen 367 Bert Derkx & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 5.10 Mentaliserende ouder-babygroepspsychotherapie 381 Catherine Pannevis & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 5.11 Klinische behandeling van moeders met een psychiatrische stoornis in het kraambed en haar baby 391 Isabel Elfferich, Alex de Ridder & Pieter Beijaert Deel 6 Casuïstiek 401 Hoofdstuk 6.1 Melissa: De gebroken spiegel, de behandeling van de invloed van trauma 403 Eveline Euser, Marja Rexwinkel & Louise Spanjerberg Hoofdstuk 6.2 Tom: Het belang van de ouder-babyrelatie voor de behandeling van affectieve regulatieprocessen 427 Marja Rexwinkel Hoofdstuk 6.3 Abdel: Onbegaanbare paden in interculturele ouder-babybehandelingen 436 Fernanda Sampaio de Carvalho & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 6.4 John en Noa: Ouder-kindbehandeling bij moeders met een postpartum-depressie 446 Muriel Vermeulen & Catrien Spaans Hoofdstuk 6.5 Marije en Thomas: De IMH-visie in een academisch ziekenhuis 456 Alice Molderink & Marja Rexwinkel Hoofdstuk 6.6 Arthur en Jimmy: Somatische klachten in de eerste levensjaren 465 Louise Spanjerberg & Marja Rexwinkel Deel 7 Preventie en opleiding 471 Hoofdstuk 7.1 De opleiding tot Infant Mental Health-specialist 473 Marieke van Dam Hoofdstuk 7.2 ‘Leer je baby kennen’: kijken naar de beginnende interactie in een cursus voor aanstaande ouders 478 Anneke Kesler-Koppe Verklarende woordenlijst 489 Samenstelling: Minke den Heijer-van Schalkwijk & Kim Muller Personalia auteurs 501